حتما در حین یادگیری نرم افزار سالیدورکس آموخته اید که تعریف کامل اسکچ یا همان Fully Defined Sketch از اهمیت بالایی برخوردار است. آشنایی با قیدگذاری اسکچ ها در سالیدورک با توجه به ماهیت پارامتریک نرم افزار از جمله موارد مهم در یادگیری نرم افزار می باشد. اسکچ ها یا همان ترسیمهای دو بعدی، هسته اصلی مدلسازی سه بعدی در سالیدورک می باشند. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، هر مدل سه بعدی با یک اسکچ شروع می شود و اغلب برای ساخت کامل مدل به تعداد بیشتری اسکچ احتیاج است.
بنابراین اهتمام در بکار بردن بهترین روش (Best Practice) حین رسم اسکچ از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و از جمله موارد مهم در ترسیم، تعریف کامل آن میباشد. در این مقاله در ارتباط با اهمیت این موضوع صحبت کرده و با روشهایی که سالیدورک در تعامل با کاربر وضعیت قیدگذاری را منتقل میکند آشنا خواهید شد.
فهرست مطالب
اهمیت قیدگذاری اسکچ ها در سالیدورک
اسکچها در SOLIDWORKS سطوح مختلفی از «تعریف» دارند، که نشان می‌دهد آیا هندسه ترسیم شده به درستی بر اساس ترکیبی از قیدهای عددی و هندسی محدود شده اند یا خیر. به بیان دیگر تعریف کامل یک ترسیم به مفهوم محدود کردن تمام درجات آزادی آن میباشد. در فضای دو بعدی یک “نقطه” دارای دو درجه آزادی است و به همین ترتیب یک پاره خط که از دو نقطه تشکیل شده دارای ۴ درجه آزادی میباشد. زمانی تعریف یک اسکچ کامل است که درجات آزادی آن به صفر برسد. در واقع پس از تعریف کامل ترسیم هیچ بخشی از هندسه آن با درگ کردن تغییر موقعیت نمیدهد.
اهمیت تعریف کامل اسکچ در چیست؟
در پاراگراف قبل در ارتباط با تعریف کامل یک ترسیم صحبت کردیم و همانطور که دیدید با رساندن درجه آزادی یک اسکچ دو بعدی به صفر، شما با یک اسکچ کاملا تعریف شده روبرو هستید. اما شاید از خود بپرسید که دلیل اهمیت تعریف کامل ترسیم چیست؟ جالب است بدانید این مورد یک الزام نرم افزاری نبوده و کاملا جنبه طراحی و مهندسی دارد. در طراحی مهندسی زمانی که شما قطعه‌ای را طراحی میکنید می‌بایستی تمامی ابعاد و مشخصات آن کامل باشد.
شما نمی‌توانید در طراحی، هیچ جزئی از طرح را بدون تکلیف باقی بگذارید. در واقع در تفسیر طرح شما هیچگونه جای ابهامی نباید وجود داشته باشد.
همانطور که گفتیم نرم‌افزار سالیدورکس الزامی برای تعریف کامل اسکچ جهت ساخت فیچر ندارد، با اینحال گزینه‌ای در قسمت تنظیمات وجود دارد که با فعال کردن این گزینه، سالیدورک از خروج از یک ترسیم دو بعدی بدون تعریف کامل آن جلوگیری میکند.
هنگامیکه این گزینه را فعال کنید در صورتیکه اسکچ رسم شده بصورت کامل تعریف نشده باشد، سالیدورک پیام خطا صادر میکند.
اگرچه این گزینه به نظر مفید می آید اما پیشنهاد میشود که با احتیاط از آن استفاده کنید. چون در مواقعی مانند زمان طراحی مفهومی شاید شما به تعریف کامل اسکچ در مراحل اولیه احتیاج نداشته باشید و این گزینه می تواند دردسرساز شود.
اسکچ با تعریف ناقص (Underdefined)
همانطور که در قسمت قبل توضیح دادیم منظور از تعریف کامل یک اسکچ محدود کردن تمامی درجات آزادی آن میباشد. با توجه به این مفهوم یک اسکچ تعریف نشده یا در اصطلاح سالیدورک “Underdefined”، یعنی قسمتهایی از طرح دو بعدی توسط قیدهای عددی یا هندسی مقید نشده اند. هدف یک طرح “کاملاً تعریف شده” است، که در آن همه چیز به اندازه کافی محدود شده باشد بدین مفهوم که تنها یک موقعیت ممکن برای هر قسمت ترسیم وجود داشته باشد.
روش شناخت اسکچ با تعریف ناقص (Underdefined)
برای اینکه متوجه شوید یک اسکچ بطور کامل تعریف نشده است سالیدورک از سه روش استفاده میکند:
رنگ اسکچ
هر قسمتی از ترسیم مانند خط، کمان یا نقطه که بصورت کامل تعریف نشده باشد بصورت پیش فرض به رنگ آبی نشان داده میشود. بنابراین با یک نگاه هنگام ویرایش اسکچ میتوانید اجزای تعریف نشده طرح را تشخیص دهید.
نوار وضعیت
هنگامی که در محیط ویرایش اسکچ قرار دارید با نگاهی به نوار وضعیت نیز میتوانید از وضعیت آن باخبر شوید. در صورتی که در نوار وضعیت کلمه Underdefined را ببینید بدین مفهوم میباشد که sketch به صورت کامل تعریف نشده است.
درخت طراحی
دو روش قبل تنها موقعی کارساز خواهند بود که در وضعیت ویرایش اسکچ قرار داشته باشید. اما در صورتیکه در محیط خارج از اسکچ باشید تکلیف چیست؟ خبر خوب اینکه در روش سوم نیازی به ورود به وضعیت ویرایش ترسیم نیست. همانطور که میدانید هنگامیکه از ترسیم دو بعدی خارج شوید نام اسکچ به درخت طراحی اضافه میشود. اگر در کنار نام اسکچ علامت منفی ظاهر شود بدین مفهوم میباشد که ترسیم شما به صورت کامل تعریف نشده است. بنابراین با یک نگاه به درخت طراحی نیز وضعیت تعریف اسکچ مشخص میشود.
اسکچ با تعریف کامل (Fully Defined)
در دوره‌ی مقدماتی سالیدورک در ارتباط با تعریف کامل اسکچ صحبت کرده ایم اما در اینجا به این موضوع بسنده می‌کنیم که برای تعریف ترسیم در سالیدورک از قیدهای عددی و قیدهای هندسی استفاده می شود.
قیدهای عددی
قیدهای عددی در سالیدورکس که همان مفهوم اندازه را دارند میتواند طول پاره خط، شعاع کمان، قطر دایره یا زاویه‌ی بین دو خط باشد. برای تعریف این قید شما میتوانید از از ابزار smart dimension استفاده کنید.
قیدهای هندسی
زمانی که یک آیتم را در ترسیم انتخاب میکنید در قسمت ویژگی‌ها تحت بخش relation شما میتوانید قیدهای هندسی را مشاهده کنید. این قیدها همانطور که از نامشان بر می‌آید مربوط به مقید کردن شرایط هندسی آیتم طراحی می‌باشند. به عنوان مثال برای یک پاره خط شما میتوانید قید افقی یا عمودی را تعریف کنید. در صورتی که دو دایره را همزمان انتخاب کرده باشید قیدهایی مانند قید هم مرکزی را مشاهده میکنید. مزیت سالیدورک در این میباشد که با توجه به انتخاب شما بصورت هوشمند تمامی قیدهای قابل اعمال را نشان می‌دهد.
در شکل زیر تعدادی از قیدهای هندسی بهمراه آیکونهای مرتبط را مشاهده میکنید.
روش شناخت اسکچ کامل تعریف شده (Fully defined)
مانند قبل سه روش برای شناخت وضعیت اسکچ از نظر تعریف شدن وجود دارد:
رنگ اسکچ
هر قسمتی از ترسیم مانند خط، کمان یا نقطه که بصورت کامل تعریف شده باشد بصورت پیش فرض به رنگ مشکی در می آید.
نوار وضعیت
در صورتی که در نوار وضعیت کلمه Fully Defined را ببینید بدین مفهوم میباشد که sketch به صورت کامل تعریف شده است.
درخت طراحی
زمانیکه اسکچ بصورت کامل تعریف شده باشد، در درخت طراحی نیز درکنار نام آن هیچ علامتی ظاهر نمی شود.
اسکچ با تعریف بیش از اندازه (Over Defined)
خب تا به اینجا با مفاهیم اسکچ “تعریف نشده” و اسکچ “کاملا تعریف شده” آشنا شدید اما در سالیدورک وضعیت سومی نیز برای ترسیم‌ها وجود دارد که به آن وضعیت “بیش تعریف شده” گفته میشود. این وضعیت در سالیدورکس با نام Over Defined مشخص میشود. وضعیت بیش تعریف، بدین مفهوم می باشد که قیدهایی بیش از تعداد مورد نیاز برای تعریف اسکچ را ایجاد کرده اید. با توجه به نوع قیدهای اضافه این مورد میتواند نشاندهنده یکی از دو وضعیت زیر باشد.
وجود قیدهای زائد (Redundant Constraints)
در صورتیکه در تعریف یک قسمت از اسکچ همزمان از دو قید برای تعریف استفاده کنید که به یک درجه آزادی مرتبط باشند گفته میشود که قید زائد وجود دارد. بعنوان مثال در شکل زیر عرض مستطیل توسط اندازه 100 میلیمتر مقید شده و سپس فاصله افقی مرکز دایره یکبار از ضلع سمت چپ و یکبار از ضلع راست مستطیل قیدگذاری شده است. در چنین وضعیتی رنگ تمامی اجزا و قیدهای مرتبط برنگ زرد در آمده و کاربر را مطلع می سازد که می بایستی یکی از این موارد حذف شود.
وجود قیدهای متناقض(Unsolvable)
وضعیت دیگر در اسکچهای بیش تعریف شده زمانی است که قیدهای متناقض به یک آیتم اعمال شوند. به عنوان مثال در صورتی که برای یک پاره خط همزمان قیدهای افقی و عمودی ایجاد شود سالیدورک این مورد را با اخطار به شما اطلاع می‌دهد. در این وضعیت آیتم‌ها غیر قابل حل بوده و به رنگ قرمز در می آیند.
مورد دیگر را در تصویر زیر مشاهده میکنید به صورتی که زاویه‌ی بین دو خط 60 درجه تعریف شده ولی همزمان قید عمود برای آن ایجاد شده است. در این موارد نیز که شما باید یکی از قیدها را حذف کنید تا وضعیت اسکچ به حالت تعریف شده در آید.
روش شناخت اسکچ با تعریف بیش از اندازه (Over Defined)
سه روش برای شناخت اسکچ بیش تعریف شده عبارتند از :
رنگ اسکچ
همانطور که در قسمت قبل گفته شد وضعیت Over Defined شامل دو نوع از قیدهای اضافی می باشد. در وضعیت قیدهای زائد رنگ زرد و در صورت وجود قیدهای متناقض رنگ قرمز نشانگر تشخیص می باشند.
نوار وضعیت
در صورتی که در نوار وضعیت کلمه OverDefined را ببینید بدین مفهوم میباشد که sketch بیش از اندازه تعریف شده است.
درخت طراحی
زمانیکه اسکچ بصورت بیش از اندازه تعریف شده باشد، در درخت طراحی نیز درکنار نام آن علامت + ویک علامت هشدار ظاهر می شود.
جمع بندی
در این مقاله با روشهای شناخت وضعیت اسکچ در سالیدورک از لحاظ “تعریف شدن” آشنا شدید. ترسیم های دو بعدی یا در اصطلاح سالیدورک همان اسکچها، پایه مدلسازی سه بعدی می باشند. شروع هر مدل سه بعدی حتما با رسم یک اسکچ بوده و در ادامه مدلسازی نیز برای افزودن فیچرهای جدید به مدل عموما از اسکچ استفاده میشود.
بنابراین تبحر در استفاده از ابزارهای موجود در محیط اسکچ می تواند در پیشرفت نرم افزاری شما بسیار موثر باشد. یکی از مواردی که اساس ترسیمهای دو بعدی بوده ودر اهمیت آن هر چه گفته شود کم است، تعریف کامل اسکچها می باشد. همانطور که در این مقاله گفته شد اگرچه این موضوع از نظر نرم افزاری مهم نمیباشد ولی از دیدگاه مهندسی و طراحی بسیار حائز اهمیت است.