همانطور که در جلسه پیشین گفته شد برای ساخت مدل سه بعدی یک قطعه در محیط پارت سالیدورکس می بایستی از فیچر ها استفاده کنید و همچنین دیدید که فیچرها برای ساخت نیاز به ترسیمهای دو بعدی که به آنها اسکچ گفته میشود دارند. بنابراین یادگیری محیط اسکچ و نحوه ترسیم و قیدگذاری آن از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده که در این جلسه به آن می پردازیم.
اسکچ (ترسیم دو بعدی)
ایجاد یک مدل سه بعدی با یک اسکچ آغاز می شود. از اسکچ، می توانید فیچر ها را ایجاد کرده و با ترکیب فیچرها مدل سه بعدی نهایی را بسازید. اسکچ یک ترسیم دو بعدی است مانند چیزی که در اتوکد با آن آشنا هستید. یک اسکچ از مجموعه ای از شکل های هندسی مانند خط، دایره، کمان و … بوده و پس از رسم آن می بایستی بصورت کامل توسط قیدهای ابعادی و هندسی تعریف شود.
در این جلسه هرکجا از اسکچ نام بردیم منظور ما ترسیم دو بعدی می باشد زیرا در سالیدورک اسکچ سه بعدی نیز وجود دارد اما مربوط به مباحث پیشرفته بوده و در اینجا به آن نمی پردازیم. نکته مهم اینکه اسکچ دو بعدی تنها روی یک صفحه (Plane) یا وجه مسطح (Planar Face) قابل رسم است.
شروع اسکچ
برای رسم اسکچ تنها کافیست یک صفحه یا وجه مسطح را انتخاب کرده و از ریبون فرامین و یا از نوار ابزار موضوعی دستور اسکچ را انتخاب کنید. زمانیکه در سالیدورک یک فایل پارت جدید را ایجاد میکنید بصورت پیش فرض سه صفحه اصلی (مطابق با سه جهت اصلی) در آن قرار دارد که برای ساخت اسکچ می توانید از آنها استفاده کنید. در آتی خواهید دید چگونه می توان هر صفحه دلخواهی را ایجاد کرد ولی در این مثال از صفحه Front Plane استفاده می کنیم.(شکل زیر)
محیط اسکچ
اگر اولین اسکچی باشد که رسم می کنید و تنظیمات سالیدورک به حالت پیش فرض باشد نمای پنجره گرافیکی چرخیده و به شکل عمود بر صفحه در می آید.
هنگامیکه وارد محیط ترسیم (اسکچ) شدید چند علامت وجود دارد که نشاندهنده محیط اسکچ می باشد. (شکل زیر)
- آیکون Exit Sketch در ریبون فرامین
- ایجاد زیر شاخه اسکچ در درخت طراحی
- آیکونهای Cancel و Exit Sketch در گوشه راست بالای صفحه گرافیک
- عبارت Editing Sketch در نوار وضعیت
دستورات ترسیم در محیط اسکچ
با شروع اسکچ می توانید از تمامی فرامین ترسیم که در برگه Sketch ریبون فرامین وجود دارد استفاده کنید. ابزارهای موجود بسیار ساده بوده و با کمی تمرین میتوانید برآنها مسلط شوید. بعنوان مثال برای ترسیم یک خط پس از انتخاب دستور خط با کلیک روی صفحه گرافیک مشاهده خواهید کرد پاره خطهای متوالی با توجه به نقاطی که کلیک می کنید ایجاد می شود. برای خروج از دستور می بایستی از کلید Esc استفاده کنید.
نکته مهم در ترسیم اسکچ قید گذاری و تعریف کامل اسکچ می باشد.
قیدگذاری و تعریف کامل اسکچ
تعریف کامل اسکچ توسط قیدها اگرچه بعنوان الزام از طرف نرم افزار نمیباشد ولی از نظر طراحی لازم است. در حقیقت هنگام ترسیم اسکچ در سالیدورکس ابتدا تنها یک شمای کلی از طرح رسم شده و در مرحله بعد می بایستی توسط قیدهای ابعادی و هندسی بر اساس پارامترهای طراحی بصورت کامل تعریف شود.
در این مثال یک دایره را با استفاده از دستور Circle رسم کرده ایم. پس از رسم اسکچ همانطور که در تصویر زیر می بینید رنگ اسکچ آبی بوده و همچنین در نوار وضعیت عبارت Under Defined ظاهر می شود. این موارد نشان می دهد اسکچ بصورت کامل تعریف نشده است. در اینحالت اگر محیط دایره را درگ کنید شعاع آن تغییر می کند و یا اگر مرکز دایره را درگ کنید موقعیت آن عوض می شود.
انواع قیدها در اسکچ
همانطور که گفته شد نکته بسیار مهم در سالیدورکس این است که اسکچها در ابتدا بصورت تقریبی رسم شده و سپس توسط قیدها بصورت کامل تعریف میشوند.
قیدهای در سالیدورک بر دو نوع کلی میباشند:
قیدهای ابعادی : با استفاده از دستور Smart Dimension این قیدها ایجاد می شوند.
قیدهای هندسی : با استفاده از بخش Relations ایجاد می شوند.
نکته مهم دیگر این است که هر اسکچ برای اینکه بصورت کامل تعریف شود باید بگونه ای به مبدا مختصات (که با محورهای قرمز رنگ مشخص شده اند) مقید شود.
روش قیدگذاری اسکچ
در این مثال میخواهیم دایره ای که در بالا رسم کرده ایم را بصورت کامل تعریف کنیم.
در مرحله اول میخواهیم مرکز دایره را به مبدا مختصات متصل کنیم. برای اینکار با نگهداشتن دکمه Ctrl مرکز دایره و مبدا مختصات را انتخاب میکنیم.(برای انتخاب چند آیتم بصورت همزمان در اسکچ می بایستی دکمه Ctrl یا Shift را حین انتخاب نگهدارید)
همانطور که میبینید سالیدورک بصورت هوشمند انواع قیدهای هندسی قابل ایجاد بین این دو نقطه را تشخیص داده و در پنجره Relations و همچنین نوار ابزار آنها برای انتخاب نمایش می دهد.
با کلیک بر روی آیکون Coincidecent قید تطابق بین مرکز دایره و مبدا مختصات اعمال شده و دایره به محل جدید منطبق می شود. همانطور که در شکل زیر مشاهده میکنید یک نماد به صفحه اضافه می شود که حاکی از ایجاد این قید است.
تا اینجا محل مرکز دایره مشخص شده و دیگر با درگ کردن از جای خود حرکت نمی کند ولی اگر مرزهای دایره را درگ کنید میبینید شعاع آن تغییر می کند و رنگ آن نیز حاکی از این است که هنوز بصورت کامل تعریف نشده است.
قید بعدی برای تعریف این دایره قید ابعادی می باشد که مشخص کننده قطر آن است. برای مشخص کردن قطر دایره ابزار Smart Dimension را از ریبون فرامین انتخاب میکنیم.
با اجرای دستور روی محیط دایره کلیک میکنیم. این دستور آنقدر هوشمند است که با توجه به اینکه دایره را انتخاب کرده ایم قطر را بعنوان اندازه مرتبط در نظر میگیرد.
با کلیک روی هر نقطه از صفحه پنجره Modify باز شده و به شما امکان میدهد قطر مورد نظر را وارد کنید. عدد 50 را وارد کرده و روی علامت تیک سبز کلیک میکنیم.
خوب دیگر کار تعریف اسکچ به پایان رسیده و رنگ آن به مشکی تبدیل شده است که نشاندهنده تعریف کامل آن می باشد. همچنین در نوار وضعیت عبارت Fully Defined مشاهده می شود.
مجدد تاکید می شود اگرچه تعریف کامل اسکچ از نظر نرم افزار ضروری نمی باشد ولی با توجه به اهمیت آن در بحث طراحی پیشنهاد میشود هر ترسیم ایجاد شده را بصورت کامل تعریف کنید تا هیچ پارامتری از قلم نیفتد.
خروج از اسکچ
برای خروج از اسکچ میتوانید از ریبون فرامین Exit Sketch را اجرا کنید و یا روی آیکون خروج از اسکچ در گوشه راست بالای صفحه کلیک کنید. دقت کنید کلیک روی علامت ضربدر به منزله کنسل کردن تغییرات ایجاد شده در اسکچ می باشد.
همانطور که در نوار وضعیت مشاهده می کنید با خروج از اسکچ به محیط Edit Part بازخواهید گشت. لازم است در اینجا به این موضوع اشاره کنیم که محیط اسکچ فایل مخصوص بخود را نداشته و در محیط های پارت و اسمبلی بصورت یک محیط داخلی قرار دارد. بنابراین با خروج از محیط اسکچ به محیط قبل باز می گردید.
اسکچ در درخت طراحی
خوب اولین اسکچ ایجاد شد. اگر به درخت طراحی نگاه کنید میبینید نام sketch1 به انتهای درخت افزوده شده است. همانطور که قبلا نیز گفته شد در درخت طراحی تمامی اجزایی که یک مدل سه بعدی را ایجاد می کنند به ترتیب نقش بسته و شما با یک نگاه می توانید توالی ایجاد اسکچها و فیچرهایی که یک مدل سه بعدی را بوجود آورده اند را ببینید.
همچنین برای انتخاب هر اسکچ و یا فیچری علاوه بر کلیک روی آن می توانید نام آن را از درخت طراحی انتخاب کنید. در اینجا با انتخاب sketch1 از درخت طراحی میبنید که اسکچ در صفحه گرافیکی هایلایت شده که نشان دهنده انتخاب شدن آن می باشد.
ویرایش اسکچ
برای ویرایش اسکچ می توانید آنرا از درخت طراحی و یا ناحیه گرافیکی انتخاب کرده و با استفاده از دستور Edit Sketch آن را ویرایش کنید.
زمانیکه در وضعیت ویرایش اسکچ قرار دارید در نوار ابزار عبارت Edit Sketch را مشاهده می کنید که به شما نشان می دهد که در محیط اسکچ قرار دارید. برای ویرایش مقادیر ابعادی می توانید روی آن دبل کلیک کنید تا پنجره Modify فراخوانی شده و مقدار جدید را وارد کنید و برای تغییر قیدهای هندسی نیز با کلیک روی علامت آن می توانید آنرا حذف کرده و قید جدیدی تعریف کنید.
جمع بندی
اولین گام در یادگیری سالیدورک آشنا شدن با محیط اسکچ دو بعدی می باشد. اسکچهای دو بعدی ترسیمهای هندسی بوده که روی یک صفحه و یا وجه مسطح ایجاد رسم شده و بعنوان پایه اکثر فیچرها می باشند. در این جلسه با نحوه ایجاد اسکچ در محیط پارت آشنا شدید و همچنین از اهمیت قیدگذاری صحیح اسکچ با توجه به هدف طرح و پارامترهای طراحی آگاهی پیدا کردید.
در جلسه بعد در ارتباط با فیچرها و انواع آنها صحبت خواهیم کرد. همچنین با مفهوم ارتباط والد-فرزندی Parent-Child بین اجزای یک مدل سه بعدی آشنا شده و با فرایند بازگشت در درخت طراحی و تغییرات در نحوه نمایش جزئیات مدل در صفحه نمایش آشنا خواهید شد.